▶ กลับหน้าแรก รายวิชา ว30213 Note... ระบบนิเวศบนโลกถึงแม้จะมีความหลากหลาย แต่ก็มีโครงสร้างที่คล้ายคลึงกัน คือ ประกอบไปด้วยส่วนสำคัญ 2 ส่วน คือ 1. ส่วนประกอบที่ไม่มีชีวิต (abiotic component ) ประกอบด้วย อนินทรียสาร ได้แก่ ไนโตรเจน คาร์บอนไดออกไซด์ ออกซิเจน น้ำ และคาร์บอน อินทรียสาร ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน ฯลฯ ปัจจัยทางกายภาพ ได้แก่ อุณหภูมิ แสง ความเป็นกรด เป็นด่าง ความเค็มและความชื้น 2. ส่วนประกอบที่มีชีวิต (biotic component) ได้แก่ อธิบาย Slide หน้า 11 ![]() ผู้ผลิต (producer) ผู้บริโภค (consumer) ผู้ย่อยสลาย (decomposer) ผู้ผลิต (producer) คือ สิ่งมีชีวิตที่สามารถนำพลังงานจากแสงอาทิตย์มาสังเคราะห์อาหารขึ้นได้เองด้วยแร่ธาตุและสสารที่มีอยู่ตามธรรมชาติ ได้แก่ พืชสีเขียว สาหร่าย แพลงค์ตอนพืช และแบคทีเรียบางชนิด ผู้บริโภค (consumer) คือ สิ่งมีชีวิตที่กินสิ่งมีชีวิตอื่นๆเป็นอาหาร แบ่งได้เป็น ผู้บริโภคปฐมภูมิ (primary consumers) หรือ ผู้บริโภคลำดับที่ 1 เป็นสิ่งมีชีวิตที่กินพืชเป็นอาหาร (herbivore) โดยตรง เช่น วัว ควาย กระต่าย และปลาที่กินพืชเล็กๆ ฯลฯ ผู้บริโภคทุติยภูมิ (secondary consumers) หรือ ผู้บริโภคลำดับที่ 2 เป็นสิ่งมีชีวิตพวกสัตว์กินนื้อ (carnivore) หมายถึงสัตว์ ที่กินสัตว์กินพืช หรือผู้บริโภคปฐมภูมิเป็นอาหาร เช่น เสือ สุนัข สุนัขจิ้งจอก ฯลฯ เป็นต้น ผู้บริโภคตติยภูมิ (tertiary consumers) หรือผู้บริโภคลำดับที่ 3 เป็นสิ่งมีชีวิตที่กินทั้งสัตว์กินพืชและสัตว์กินสัตว์หรือพวกที่กินทั้งพืชและสัตว์เป็นอาหาร (omnivore) เช่น มนุษย์ ไก่ เป็ด เป็นต้น ผู้บริโภคขั้นจตุรภูมิ (Quaternary consumer) หรือ ผู้บริโภคลำดับที่ 4 หรือ สิ่งมีชีวิตที่อยู่ในระดับขั้นการกินสูงสุด ซึ่งหมายถึงสัตว์ที่ไม่ถูกกินโดยสัตว์อื่นๆ ต่อไป เป็นสัตว์ที่อยู่ในอันดับสุดท้ายของการกินเป็นอาหาร เช่น มนุษย์ ผู้ย่อยสลาย (detritivore, scavenger, decomposer, saprophage ) คือ สิ่งมีชีวิตที่บริโภคของเสียจากสัตว์ หรือซากของสิ่งมีชีวิตเป็นอาหาร ทำให้เศษซากอินทรีย์เป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย เช่น แร้ง ปลวก ไส้เดือนดิน กิ้งกือ หอย ด้วงและจุลินทรีย์ แบคทีเรีย รา และยีสต์ ห่วงโซ่อาหาร และ สายใยอาหาร![]() ห่วงโซ่อาหารแบ่งเป็น 4 แบบ คือ 1. ห่วงโซ่อาหารแบบผู้ล่า (Predator chain or Grazing food chain) เริ่มจากผู้ผลิตคือพืช ตามด้วยผู้บริโภคอันดับต่างๆ การถ่ายทอดพลังงานจึงประกอบด้วย ผู้ล่า (Predator) และเหยื่อ (Prey) ประเภทของห่วงโซ่อาหาร ห่วงโซ่อาหารที่สำคัญมี 2 ประเภท คือ 1. Grazing food chainเป็นห่วงโซ่อาหารที่เริ่มจากพืช (ที่ยังมีชีวิต) ผ่านไปยังสัตว์อื่น ๆ ตามลำดับขั้นการถ่ายทอดพลังงานและสารอาหาร มี 2 ลักษณะย่อย คือ 1.1 ห่วงโซ่อาหารแบบจับกิน เป็นห่วงโซ่อาหารที่มีลักษณะฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ล่า (predator) ส่วนอีกฝ่ายเป็นผู้ถูกล่าหรือเหยื่อ (prey) เป็นลักษณะะที่พบเห็นได้ง่ายทั่วไป ![]() 1.2 ห่วงโซ่อาหารแบบปรสิต เป็นห่วงโซ่ที่ฝ่ายหนึ่งเป็นแหล่งพึ่งพิงและอีกฝ่ายเป็นผู้อาศัย ซึ่งได้อาหาร+พลังงานจากแหล่งพึ่งพิงนั่นเอง 2. Detritus food chain (ห่วงโซ่อาหารแบบเศษอินทรีย์) เป็นห่วงโซ่ที่เริ่มต้นสารอินทรีย์ที่ได้จากการย่อยสลายซากของสิ่งมีชีวิตโดยผู้ย่อยสลาย หรือ ใช้เศษอินทรีย์ต่าง ๆ เป็นอาหาร แล้วส่งต่อไปยังสิ่งมีชีวิตอื่นตามลำดับขั้นการบริโภค มักพบมาก ในน้ำ สายใยอาหาร (Food web) หมายถึง การถ่ายทอดพลังงานเคมีในรูปอาหารระหว่างสิ่งมีชีวิตหลายๆ ชนิดมารวมกัน ทำให้เกิดการถ่ายทอดพลังงานที่ซับซ้อน การถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศ จะไหลไป ![]()
![]() Cr: ecologylearn |